Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên và áp lực đảm bảo an ninh lương thực ngày càng tăng, nông nghiệp tuần hoàn và khép kín đang trở thành một trong những mô hình canh tác được ưu tiên phát triển tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Không chỉ giảm thiểu tác động đến môi trường, mô hình này còn giúp gia tăng hiệu quả kinh tế và nâng cao giá trị nông sản.
Trang trại nông nghiệp khép kín là mô hình sản xuất trong đó các hoạt động canh tác, chăn nuôi, chế biến… được tổ chức liên hoàn, gắn kết và tự cung – tự cấp các đầu vào, giảm phụ thuộc vào nguồn lực bên ngoài.
Nông nghiệp tuần hoàn là mô hình trong đó chất thải của một khâu sản xuất sẽ được tái sử dụng làm nguyên liệu đầu vào cho khâu khác, hướng tới mục tiêu không phát thải hoặc phát thải gần bằng 0.
Hai mô hình này thường được kết hợp với nhau để tạo thành một hệ sinh thái sản xuất hiệu quả, bền vững và thân thiện với môi trường.
🔁 Tuần hoàn tài nguyên: phân bò được dùng để ủ làm phân bón hữu cơ, nước thải sau xử lý dùng để tưới cây, phụ phẩm nông nghiệp được dùng làm thức ăn chăn nuôi hoặc nguyên liệu ủ men vi sinh.
🔒 Khép kín quy trình: Từ giống – trồng trọt – thu hoạch – chế biến – tiêu thụ đều diễn ra trong nội bộ trang trại hoặc hệ thống liên kết chặt chẽ.
🌿 Giảm phát thải, bảo vệ môi trường: xử lý chất thải hữu cơ, tận dụng năng lượng mặt trời, giảm sử dụng hóa chất nông nghiệp.
💰 Gia tăng giá trị kinh tế: giảm chi phí đầu vào, nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo ra sản phẩm hữu cơ hoặc sản phẩm sạch có giá trị cao.
Mô hình VAC (Vườn – Ao – Chuồng): cổ điển nhưng hiệu quả, tận dụng chất thải từ chăn nuôi làm phân bón cho cây trồng, phụ phẩm từ vườn và chuồng làm thức ăn nuôi cá.
Trang trại hữu cơ kết hợp điện mặt trời: sản xuất rau sạch hữu cơ, nuôi trùn quế tái tạo đất, sử dụng hệ thống điện mặt trời và tưới nhỏ giọt tiết kiệm nước.
Trang trại công nghệ cao: ứng dụng IoT, AI trong kiểm soát môi trường nuôi trồng, tích hợp hệ thống sản xuất khép kín và quản lý dữ liệu tập trung.
🌱 Phát triển bền vững, cân bằng giữa sản xuất và bảo vệ môi trường;
💼 Tạo việc làm ổn định, nâng cao thu nhập cho lao động nông thôn;
🥬 Cung cấp thực phẩm an toàn, truy xuất được nguồn gốc;
🔄 Tối ưu hóa tài nguyên, giảm thiểu lãng phí;
🏞️ Phù hợp với xu hướng kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn được Chính phủ khuyến khích và ưu tiên đầu tư.
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, nhưng mô hình này cũng đối mặt với một số khó khăn như:
Chi phí đầu tư ban đầu cao;
Thiếu kiến thức, kỹ thuật và công nghệ áp dụng;
Thiếu cơ chế hỗ trợ tài chính và thị trường ổn định.
Giải pháp là cần sự vào cuộc của cả nhà nước, doanh nghiệp và người dân: từ việc xây dựng chính sách hỗ trợ, khuyến khích đầu tư công nghệ, đến đào tạo kỹ thuật và kết nối thị trường tiêu thụ đầu ra.
